In het boek van ruim zeshonderd pagina's passeren meer dan 1400 kunstwerken van Theo van Keulen de revue. Een rijk boek dus, van een rijk kunstenaar. Een klein deel van het werk is nu ook te zien in De Cacaofabriek in Helmond.

ROB SCHOONEN R.SCHOONEN@ED.NL



Van Keulen (84), geboren in Nuenen, was de achttiende in een gezin van twintig. Vader trouwde twee keer en kreeg twee keer tien kinderen, vandaar. De jonge Theo wist al heel vroeg: ik word kunstenaar. Hij had totaal geen lust om na de lagere technische school timmerman of elektricien te worden. Dus naar de Akademie in Eindhoven, maar 'het natekenen van allerlei dingen', daar had hij na een jaartje wel genoeg van. Hij zocht het zelf wel uit. Dat leidde tot een indrukwekkende loopbaan waarin hij zo'n beetje alle kunstdisciplines beproeft; van tekenen, schilderen en beeldhouwen tot videokunst en installaties.

Daarnaast was Theo van Keulen jarenlang de bezielde eigenaar van Galerie Germinahof. In de grote boerderij in Sterksel was niet alleen zijn werkplek ondergebracht, maar maakte hij ook jarenlang tentoonstellingen, vaak met kunstenaars uit Noord-Brabant.

Biechten en bidden

Geëngageerd is hij eveneens. Zoals hij bijvoorbeeld laat zien in de grote installatie Kerkegang uit 1992. Die bestaat uit een altaar met veel houten kruizen erop. Erboven hangt een portret van Maria en het kindje Jezus. Vóór het altaar staat een oude kinderwagen en daar weer naast twee afgetrapte vrouwenschoenen. Van Keulen: ,,Vroeger mochten vrouwen na de bevalling een maand lang niet deelnemen aan de eucharistieviering, want ze hadden seks gehad, zo redeneerde de kerk. De jonge moeders moesten dan op een doordeweekse dag biechten en vervolgens bidden in de Mariakapel; vergeving vragen. Ongehoord toch? Aan de ene kant roepen dat er veel kinderen moeten komen en vervolgens de moeders zo straffen. Ik heb vrouwen gesproken die om die reden van hun geloof zijn gevallen."

In De Cacaofabriek heeft de Brabander reeksen schilderijen hangen, waarmee hij tien jaar geleden is begonnen en waar hij tot de dag van vandaag mee is doorgegaan. Relatief kleine doeken zijn het, die door hem onder een thema zijn samengebracht op een grotere drager. Zomer is zo'n thema, naast andere jaargetijden, maar ook een concentratiekamp, het laatste avondmaal en borstkanker vormen reeksen.

Het werk waarop hij met een sober handschrift en al even ingetogen kleuren onmiskenbaar een concentratiekamp heeft verbeeld, kent een heel persoonlijke achtergrond. Theo van Keulen was erbij toen zijn zusje Toos (toen 19 jaar) werd gearresteerd door de Gestapo. Waarom? ,,Ze bracht briefjes rond en zo, zat bij het verzet."

Toos belandde uiteindelijk in Ravensbrück, het beruchte kamp voor vrouwen, even ten noorden van Berlijn, waar naar schatting 30.000 vrouwen de dood vonden. De zus van Theo overleefde het, ofschoon ook zij medische experimenten moest ondergaan. ,,Ze is later met een pelsjager getrouwd en heeft tot haar dood diep in de Canadese bush geleefd", zegt Van Keulen.

Eerst schetsen

De schilderijen lijken spontaan te zijn gepenseeld, maar dat blijkt een misvatting: Van Keulen maakt altijd eerst schetsen, op de computer tegenwoordig, voordat hij met acryl aan de slag gaat op het linnen. Onderwerpen dienen zich vanzelf aan; dat kan variëren van een vlucht vogels tot een berg vodden.

Als je Van Keulen vraagt wie zijn grote held is in de kunst, dan noemt hij onmiddellijk Pablo Picasso. Omdat die zoveel verschillende dingen heeft uitgeprobeerd en het leven tot het uiterste heeft geleefd. ,,Maar aan de andere kant ook heel eenvoudig bleef. Een schilderij van een dame met een rode jurk aan, gaf hij de titel Vrouw in rood. Kijk, daar hou ik van."

Theo van Keulen, expositie Gedachten zijn vrij, Cacaofabriek, Cacaokade 1, Helmond. Tot 29 november. Het boek is te bestellen via theovankeulen.nl.